คอลัมน์ประจำ

ความเป็นหญ้า

พิชัย แก้ววิชิต
ที่มามติชนสุดสัปดาห์ ฉบับวันที่ 28 มิถุนายน - 4 กรกฎาคม 2567
คอลัมน์เอกภาพ
ผู้เขียนพิชัย แก้ววิชิต
เผยแพร่

แม้เป็นเพียงหย่อมหญ้าเดียว ย่อมไม่บกพร่องในรูปแบบชีวิตของความเป็นหญ้า “อยู่อย่างง่ายตายอย่างยาก” เพราะความเป็นหญ้าส่วนใหญ่จะอยู่ยง คงทนต่อสภาพแวดล้อม เติบโตได้เกือบทุกสภาพดิน แต่จะไม่คงกระพันนัก จากการถูกถากถางจากของมีคม ที่อยู่ในกำมือของผู้คนที่เห็นต่างออกไป “หญ้าดีมีคุณค่า หรือเป็นเพียงวัชพืชที่ไร้ราคา”

เมื่อความเป็นหญ้าได้ฝังรากลึงลงดิน จนอยู่รอดปลอดภัยดีแล้ว “ความเป็นหญ้า ยังได้งอกเงยความกตัญญู” ต่อผืนดิน เพราะการมีอยู่ของหญ้า แม้จะในระดับต่ำเตี้ยเรี่ยดิน หากแต่ยังคงสูงพอที่จะคลุมดินไว้ให้นุ่มชุ่มฉ่ำเป็นดินดี

และแม้แต่จวบจนในวาระสุดท้ายของชีวิต “เศษซากของหญ้าที่ตายแล้ว ยังเกิดประโยชน์กลายเป็นปุ๋ย” บำรุงรักษาผืนดินให้อุดมสมบูรณ์อยู่ด้วยลำต้นแตกกอของหย่อมหญ้าที่ขยายเพิ่มมากขึ้น ตลอดจนพันธุ์พืชน้อยใหญ่อื่นๆ ให้เจริญงอกงามอยู่ด้วยบนผืนแผ่นดินเดียวกัน

เรื่องเล่าของความเป็นหญ้า นอกจากจะมีความรู้อันเป็นสาระจากตำราวิชาการ ยังมากไปด้วยเรื่องเล่าจากบทกวี บทเพลง ผ่านความรู้สึกของผู้คนที่ข้องอยู่ด้วยศิลปะ แสวงหาความหมายชีวิต ผ่านการมองจนสังเกตเห็น และความประทับใจในวิถีแห่งธรรมชาติ

ผมเองก็เช่นกัน บ่อยครั้งที่ผมมักจะถ่ายภาพดอกหญ้ามาด้วยเสมอ เมื่อมีโอกาสพบเห็น เมื่อถูกตาต้องใจเข้ากับดอกไม้เล็กๆ

ที่เป็นเหมือนของขวัญจากหย่อมหญ้าจากสถานที่นั้นๆ

เมื่อความเป็นหญ้าได้ฝังรากลึกลงดิน จนอยู่รอดปลอดภัยดีแล้ว “ความเป็นหญ้า ยังได้งอกเงยความกตัญญู” ต่อผืนดิน เพราะการมีอยู่ของหญ้า แม้จะอยู่ในระดับต่ำเตี้ยเรี่ยดิน หากแต่ยังคงสูงพอที่จะคลุมดินไว้ให้นุ่มชุ่มฉ่ำเป็นดินดี และแม้แต่วาระสุดท้ายของชีวิต “เศษซากของหญ้าที่ตายแล้ว ยังเกิดประโยชน์กลายเป็นปุ๋ย” บำรุงดินให้อุดมสมบูรณ์ / เทคนิค : F.8 1/2000s ISO200 / สถานที่ : สามย่าน กรุงเทพฯ

เพราะความประทับใจที่มีต่อต้นหญ้าที่เกิดเอง โตเอง และยังงอกงามอยู่ได้จนผลิดอกออกผล ที่เป็นราวกับความงามที่เปื้อนฝุ่นจากการดิ้นรนต่อสู้ของชีวิต กับตลกร้าย ที่บางครั้งความเป็นต้นหญ้าริมทางกับชีวิตริมถนนของใครบางคน ก็ใกล้เคียงกันในความต่างของชีวิต พบเห็นได้ไม่ยาก หากไม่ถูกมองข้ามไป

เมื่อมองความเป็นหญ้า ทำให้เห็นมิติกับสิ่งที่เรียกกันว่า “คุณธรรม” และมีคุณธรรมในข้อไหนที่ควรแล้วจะนำเอามาปลูกไว้ในใจ มันอาจเป็นเรื่องความเรียบง่ายของชีวิต ความอดทน กตัญญู และการที่จะมีชีวิตอยู่อย่างไร ที่จะยังประโยชน์ให้ผู้อื่นเท่าที่พอจะทำได้ การเรียนรู้ชีวิตจากธรรมชาติ วิธีการอาจจะเก่าแก่ แต่สิ่งดีๆ จากความเป็นจริงที่ได้มานั้น ย่อมไม่เหี่ยวเฉาไปตามกาล

จากนี้ ผมคงจะต้องเดินเหยียบหญ้าอยู่ด้วยความระมัดระวัง และด้วยความเกรงใจ เรื่องเล่าหญ้าๆ ความต่ำเตี้ย หากแต่สูงค่าด้วยคุณประโยชน์ ที่เป็นผลดีต่อธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม คนเราก็คงเช่นเดียวกัน ที่แม้จะอยู่ในระดับความต่างกันมากแค่ไหน หากแต่จะสูงค่าในตัวเองเสมอ จากคุณธรรมที่ทุกคนนั้นมีอยู่

ขอบคุณมากมายครับ •

 

เอกภาพ | พิชัย แก้ววิชิต